“NOSCE TE IPSUM”

Yunanistan’da bulunan Delphi Tapınağı bir diğer adıyla Apollon Tapınağı bir zamanlar dünya merkezi kabul ediliyordu. Apollon kehanetleriyle bilinen bu tapınak, latince şu kelimeleri bağrında saklıyordu; “Nosce Te Ipsum”. Bu, tüm evrene verilmek üzere yazılmış bir mesajdı. “ Kendini Bil ” diyordu. Yaşam yolculuğunda ulaşmak istediklerimiz, yapılacaklar listemiz, kaçınmamız gerekenler, ne varsa bu yoldan geçiyor. Birey bu yolculukta kendini ne kadar iyi tanırsa o kadar uyum sağlıyor ruh ve bedenine. Uyum ne kadar yüksek olursa istenen ve istenmeyenler de o kadar bizden yana oluyorlar. Kişinin güçlü, güçlenmeye ve geliştirilmeye ihtiyaç duyan ve değiştirilmesi gereken yönlerinin farkına varmasıyla başlıyor doyuma yakın bitecek bir ömür. Hepimiz zorlanıyor, yanlış mı yapıyorum diyor, kendimizi sorguluyoruz. Hangi alanlarda, ne kadar potansiyelimizin olduğunu bilmek, geliştirmek ya da gerektiği yerde vazgeçip hedefleri evirebilmek oldukça mühim.

Özellikle ergenliğin sonuna doğru ve yetişkinliğe adım adım yaklaşan birey kim olduğunu, hayattaki rolünü sorgulamaya başlıyor. İstek ve hedefleri doğrultusunda hareket etmesi gerektiğinin farkına varan kişi sayısı ne yazık ki çok fazla değil. Ancak önemli olan bireyin neye, ne kadar ihtiyacı olduğunu fark edip; potansiyelini o noktada kullanabilmesi. Dolayısıyla, bireyin kendini tanıması en büyük önceliği. Kendini tanıyan birey, neyi sevip neyi sevmediğini, neye ihtiyaç duyup nede güçlü olduğunu fark eder ve yolunu bu doğrultuda çizerse başarı da onu takip ediyor.

Kişinin kendini tanıması öncelikle bunun önemini kabul etmesiyle başlıyor. Kendini tanımayı önemseyen birey bu konuda daha istekli ve motive oluyor. Kendini tanıyan birey yavaş yavaş gelecekte nasıl biri olmak istediği ve hangi başarıları hedeflediğini fark ediyor. Kişiliğine, değerlerine uygun hedefler belirlemek ikinci adım olarak karşımıza çıkıyor. Bu aşamada kişiyi sosyal çevresi, ailesi de destekliyorsa hedeflere ulaşmak daha kolay bir hâle geliyor. Kısa ve uzun vâdede ne istediğini bilen birey için bir sonraki adım ise gerekli planlamaları yapmak ve olabildiğince planlara sadık kalmak.

Peki kişi kendini nasıl tanır, nasıl bir yol çizer ve buna nasıl sâdık kalır?

Kendini Tanımak

“Çizdiğim her resim kendi yaşamıma sorduğum bir soruydu”

Leonardo da Vinci

Birini tanımak yolunda attığımız ilk adım ona sorular sormaktır. Bu gün yeni tanıştığımız birine adını, mesleğini, yaşını, nereli olduğunu sorarız. Bu kişiyi tanıma yolunda bize verilen somut cevaplarla onu cismen tanırız ya ruhen?

Kendini tanımak, bireyin öz farkındalık sahibi olması, özünü bilmek gibi kavramlar kulağa oldukça soyut gelebilmektedir. Gündelik telaşlarla doldurduğumuz dakikaları, saatleri, haftaları kendimizi bilmediğimiz bir ömre kurban etmemek aslında o kadar da zor değildir. Kişi kendini tanıma yolunda kendine sorduğu somut sorular ve verdiği somut cevaplara bakarak kendini tanımaya başlayabilir. Bu sorular elbette ki adımıza, mesleğimize, yaşımıza değil ruhumuza dair cevapları alacağımız sorular olmalıdır. Nitekim bu sorular bizi biz yapan, herkesten ayıran özelliklerimizi fark etmek, güçlü ve gelişime açık yönlerimizi görmek; hedef belirlemek ve bu hedefe bağlı kalmak açısından bize yardımcı olacaktır.

Peki hangi soruları kendimize yöneltmeliyiz?

Bu konuda yardımcı olabilecek birkaç soruyu bulacaksınız:

-Kendimi nasıl tanımlarım?
-Beni ben yapan özelliklerim nelerdir?
-Güçlü yönlerim nelerdir?
-Zayıf yönlerim nelerdir?
-Hangi alanlarda kendimi geliştirmeliyim?
-Hangi konulara ilgiliyim?
-Hangi konuyu okurken heyecanlanıyorum, keyif alıyorum?
-Hangi işleri yaparken sıkılıyorum, devam edemiyorum?
-Benim için bu hayatta hangi değerler önemlidir?
-Yaşamımı ne uğrunda harcamak kıymetli olur?

Bu sorulara verdiğimiz cevaplar kendimiz hakkında bir fikir sahibi olmamıza yardımcı olacaktır. Elbette ki, bizi bizden daha iyi kimse tanıyamaz. Ancak başlangıç aşamasında kendini tanımaya yönelik adım atarken bizi iyi tanıdığını düşündüğümüz yakın çevremizden de destek alabiliriz. Ek olarak, bireylerin kendilerini tanımaları için yardımcı olabilecek egzersiz önerisini de Koç Üniversitesi kıymetli hocalarının yayımlamış olduğu “Genç Yetişkinler İçin Hayat Becerileri” kitabından alıntılıyorum.

“Kendini Tanıma Yolunda 5 soru 5 yanıt”

Bu egzersiz için ihtiyacınız olan şey bir kağıt, bir kalem ve kendinize ayıracağınız biraz zaman. Egzersizin amacı: sahip olduğunuz değerlerin farkına varmak ve kısa-uzun vadeli hedeflerinizi netleştirmek. Bu amaçla aşağıdaki 5 sorunun yanıtını kağıda yazın ve sonrasında bu yanıtların neye karşılık geldiğinin farkına varın.

1. Şu anda size 1 milyon lira verseydim ve en hızlı şekilde harcamanız gerektiğini söyleseydim alacağınız on şey ne olurdu? Unutmayın bir şeyler almak zorundasınız, yatırım yapamazsınız.

2. Bu gün biriyle tanışıp oldukça iyi arkadaş oldunuz. Bir müddet sonra bu kişinin izini kaybettiniz. Aradan dört yıl geçti ve o kişiyle karşılaştınız. O size, “Ne kadar uzun zaman oldu, neler yapıyorsun?” dedi. Şu cümleleri tamamlayarak soruyu yanıtlayın.

-…..’yı yapmak için hazırım artık.”

-……’yı da yaptım biliyor musun?”

-İlgi alanlarım ……

-Seni gördüğümden bu yana geliştirdiğim becerim……

-Öğrencilik / iş hayatımda kazandığım en önemli şey…….

3.Eğer bağışlayacak 100.000 TL olsaydı, bunun hepsini ……….’ya bağışlardım.

4. Şu duyguları en fazla hissettiğim anlar:

-En son mutlu hissettiğim an……

-En son huzurlu hissettiğim an…….

-En son kendimle gurur duyduğum zaman……

-En son bir şeye gerçekten odaklandığım zaman……

-En son geliştirdiğim beceri…….

5. Hayatınız boyunca çalışmadan ekonomik bir sorun yaşamayacağınızı garantilediniz ve bir o kadar da para geçti elinize. Gerçekten bu zamanınızı ne yaparak geçirmek isterdiniz? Günlerinizi ne yaparak geçirirdiniz?

Şimdi Yanıtlarınızla Kendinizi Keşfetme Vakti

Bu sorularla şu cevaplar açığa çıkarılmaya çalışılmıştır:

• Uzun dönem hedefleriniz. Ömrünüzde 10 yılda varmak istediğiniz nokta.
• 3-4 yıllık orta vâdeli hedefleriniz.
• Topluma nasıl bir katkıda bulunmak istediğinizin yanıtı.
• Hangi durumlarda belirli duyguları hissediyorsunuz? Bu duygular ileriye yönelik hedeflerinizi belirlemede size referans olabilir.
• Gerçekten neyi yapmak istiyorsunuz? Hayatınızda buna daha fazla yer verebilir misiniz?

Bu cevaplar neye önem verdiğiniz, neyi istediğiniz hakkında size fikir verecektir. Kendini tanımak elbette ki bir egzersizle sonlanacak bir süreç değil, bilakis ömür boyu devam eden bir yolculuktur.

Başarıya ulaşmak için ikinci adım olan “Hedef Belirleme” başlıklı yazıyı tıklayarak okuyabilirsiniz.