Bağımlılık nedir?

Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Çoğu kişinin düşündüğünün aksine bir irade meselesi değildir. Kişinin uzun süreli alkol, madde kullanımı sonucunda beynin bağımlılıkla ilişkili olan bölümlerinde tahribat ortaya çıkar. Bu tahribat sonucunda kontrol mekanizmasında meydana gelen değişikliklerle beraber bağımlı birey için alkol- madde kullanımı artık kontrol edebildiği bir süreç olmaktan çıkar. Dolayısıyla bağımlı birey güçsüz, iradesiz, zayıf, yetersiz değil; hastadır.

Bağımlılık kriterleri nelerdir?

Kişiye bağımlı tanısı konulabilmesi için bazı belirtilerin bulunması gerekir.

1) Kullandığınız alkol- madde miktarı zaman içinde giderek arttı mı?

2) Geçmişte sonuçsuz kalan bırakma girişimleriniz oldu mu?

3) Alkol- madde kullanımına yönelik ciddi bir istek (aşerme/craving) duyuyor musunuz?

4) Alkol-madde aramak, kullanmak, etkisinden kurtulmak için çok zaman harcıyor musunuz?

5) Bıraktığınız zamanlarda ciddi yoksunluk belirtileri (terleme, titreme, uykusuzluk, gevşeyememe vs) yaşıyor musunuz?

6) Alkol, madde nedeniyle sosyal, ruhsal, fiziksel sorunlar yaşadığınızı düşünüyor musunuz?

7) Planladığınızdan daha fazla miktarda alkol – madde tükettiğiniz oluyor mu?

Bağımlılık bir aile hastalığıdır. Bağımlı kişiyle beraber ailenin diğer üyeleri de süreçten ciddi düzeyde etkilenir. Aileler bağımlı yakınları için ne yapacaklarını bilememektedir.

Aşağıda, ailelerin bu noktada yapabilecekleri ile ilgili bazı öneriler bulunmaktadır.

Ailelere Tavsiyeler

• Çevrenizde, ailenizde bir kişinin alkol bağımlılığı olduğunu düşünüyorsanız sayılan kriterlere göre onu değerlendirmeye çalışın.
• Kendisi bunu bir problem olarak görmüyorsa nedenlerini sorun, araştırın, dinleyin.
• Bırakmak istemiyorsa neden bırakmak istemediğini anlamaya çalışın.
• Bağımlılık, bağımlı kişilerin davranışları, alkol – maddenin etkileri hakkında araştırma yapın, bilgi edinin.
• Yakınınızın dinleyeceği, sözü geçen bir aile büyüğü, yakını varsa tedavi için onunla konuşmasını isteyin.
• İlişkinizi bozmayın, reddetmeyin, eleştirmeyin, suçlamayın, yargılamayın.
• Onun yerine sorumluluklarını yüklenmeyin.
• Onunla konuşurken sinirlendiğiniz ve kontrolünüzü kaybedeceğinizi hissettiğiniz durumlarda konuşmayı erteleyin, sakinleşmeyi bekleyin.
• Bağımlılık tedavisi uzun zaman alabilir, unutmayın. Sabırlı olun.
• Tedavi sürecinde beklentilerinizi düşük tutun. İlk aşamada iyileşmeyi hedefleyin.
• Bağımlık tedavisi dalgalanmalarla devam eder. Olası tekrar kullanımların bilincinde olun.
• Sorumluluğun ona ait olduğunu vurgulayın. Seçenekleri sunun, tercihin sorumluluğunu ona bırakın.
• Tek odak noktanız onun bağımlılığı olmasın. Hayatınızı sürdürün. Bağımlılık dışında konuşun.
• Şüphelerinizde somut deliller yoksa hemen harekete geçmeyin. Emin olun.
• İletişim becerilerinizi geliştirin, sınır koymayı, hayır diyebilmeyi, dengeli destek vermeyi öğrenin.
• Madde kullanımından şüpheleniyorsanız dikkatini çekmeden izleyin, uygun bir ortamda endişenizi dile getirerek sorun.
• Ailenin tedaviye katılımı şarttır. Destek olun.

Madde bağımlılığı hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Sigara bağımlılığı hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Teknoloji ve internet bağımlılığı hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Kumar bağımlılığı hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Davranışsal bağımlılıklar hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Kitap Önerileri

Bağımlı Aileleri İçin Rehber Kitap / Prof. Dr. Kültegin Ögel

Bağımlılık Hakkında Ne Yapmalıyım? Aile ve Yakınlar İçin Bilgiler / Editörler: Kültegin Ögel ve Kinyas Tekin / Uçurtma Yayınları

Sanal veya Gerçek Bağımlılıkla Başa Çıkma / Prof. Dr. Nevzat Tarhan – Uzm. Dr. Serdar Nurmedov